Türkiye Otomotiv Dış Ticareti: İhracat ve İthalat Analizi
Türkiye'nin otomotiv dış ticareti 2020–2025 döneminde fazla veren yapıdan açığa nasıl döndü? İthalat–ihracat verileri, segment bazlı dengeler ve politika önerilerini grafiklerle analiz ediyoruz.
Otomotivin Altın Çağı: Türkiye'nin Dış Ticaret Raporu ve 2025 Vizyonu
Türkiye, otomotiv sektöründe sadece bir pazar değil, aynı zamanda Avrupa'nın en kritik üretim üslerinden biridir. "İhracatın Lokomotifi" unvanını yıllardır koruyan sektör, pandemiden bugüne büyük bir evrim geçirerek montaj sanayisinden teknoloji geliştirme merkezine dönüştü.
Bursa, Kocaeli ve Sakarya hattında üretilen araçlar, bugün dünyanın 190'dan fazla ülkesinde yollara çıkıyor. Türk mühendisliği ve işçiliğinin kalitesi, "Made in Türkiye" etiketini küresel bir güven sembolü haline getirdi.
Ancak denklem değişiyor. Elektrikli araç devrimi ve değişen gümrük kuralları, dış ticarette kartların yeniden dağıtılmasına neden oluyor. İşte rakamlarla Türkiye'nin otomotiv ekosistemi.
📊 2024-2025 Sektör Görünümü
Yıllık İhracat Hedefi
Sektörel İhracat Liderliği
Üretilen Aracın İhracat Oranı
1. İhracatın Yıldızları: Kime, Ne Satıyoruz? 🌍
Türk otomotiv sanayisi, ana pazar olarak Avrupa Birliği'ne odaklanmıştır. Üretim bantlarımızdan inen araçların kalitesi, Avrupa standartlarını fazlasıyla karşılamaktadır.
Top 5 İhracat Pazarı
- 🇩🇪 Almanya Lider
- 🇫🇷 Fransa 2. Sırada
- 🇬🇧 Birleşik Krallık 3. Sırada
- 🇮🇹 İtalya 4. Sırada
- 🇪🇸 İspanya 5. Sırada
Model Bazlı Başarılar
- 🚙 Ford Transit: Kocaeli'de üretilen bu efsane, Avrupa'nın en çok satan ticari aracıdır.
- 🚗 Toyota Corolla: Sakarya fabrikası, hibrit modellerin ana üretim üssüdür.
- 🚗 Fiat Egea: Avrupa pazarında "Tipo" adıyla fiyat/performans kralıdır.
- 🚗 Renault Clio: Bursa üretimi, B segmentinin vazgeçilmezidir.
2. Görünmeyen Kahraman: Tedarik Sanayi ⚙️
Otomotiv ihracatı denince akla sadece bitmiş araçlar gelse de, "Yan Sanayi" (Tedarik Endüstrisi) devasa bir güçtür. Türkiye, sadece araç değil, o aracı oluşturan parçaları da dünyaya satmaktadır.
Motor parçaları, lastik, emniyet camları, fren aksamları ve koltuk sistemleri... Tedarik sanayimizin ihracatı, toplam otomotiv ihracatının %40'ından fazlasını oluşturmaktadır. Dünyaca ünlü markaların (BMW, Mercedes, Audi) pek çok parçası Türkiye'den gitmektedir.
3. İthalat Dengesi ve Çin Etkisi 🇨🇳
İthalat cephesinde en büyük değişim, Çin menşeli markaların agresif girişiyle yaşandı. Ancak devletin "yatırım odaklı" yeni düzenlemeleri denklemi değiştirdi.
-
📈 Marka Çeşitliliği
Chery, MG ve BYD gibi markalar, sundukları zengin donanımlarla Türkiye pazarında kısa sürede önemli pay elde etti.
-
⚖️ Yatırım Şartı ve Vergiler
Yerli üretimi korumak ve cari açığı dengelemek adına Çin menşeli araçlara ek gümrük vergileri ve "yaygın servis ağı" zorunluluğu getirildi. Ancak Türkiye'de fabrika yatırımı yapan markalar (Örn: BYD) bu vergilerden muaf tutularak teşvik ediliyor.